Τρίτη, 30 Νοεμβρίου 2010
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός
Μαζί μας στο Δέκα πλην ένα, ο ένας και μοναδικός και απέραντος και αστείρευτος και υπέροχος και πανυπερεντιμότατος, πανυπερσέβαστος, πανυπερτέλειος Κωνσταντίνος Καντακουζηνός! Στο προφίλ του διαβάζουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Απόγονος της ιστορικής οικογενείας των Καντακουζηνών. Με
ύφος που μας γονατίζει από τα γέλια, με χιούμορ καυστικό ο αυτοκράτορας
του διαδικτύου μας ανοίγει την βασιλική καρδιά του και μας λέει όλη την
αλήθεια που κρύβεται πίσω από βυζαντινούς θρύλους και αυτοκρατορικές
ίντριγκες! Απολαύστε τον!
Coula: Όταν σε ανακάλυψα στη blogoσφαιρα σε πέτυχα σχεδόν πάνω στη μετακόμιση ή λίγο αργότερα. Τα παλαιά σου ανάκτορα στεγάζονταν στης Mattina Mandarinaki.
Τι σχέση έχεις ακριβώς με αυτήν τη γυναίκα; Γιατί αποφάσισες να
ιδρύσεις νέα ανάκτορα; Τελικά ποιος ή ποια κρύβεται πίσω από το
υπερένδοξο όνομα Κωνσταντίνος Καντακουζηνός;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός: Με τη δεσποινίδα Mattina γνωρίζομαι
εδώ και μερικά χρόνια και η εκτίμηση είναι αμοιβαία και ειλικρινής.
Αρχές Μαρτίου του 2010 μου αποκάλυψε πως το συγκεκριμένο blog είναι δικό
της. Της πρότεινα να της στείλω κανένα χιουμοριστικό κείμενο να το
αναρτήσει. «Γιατί να μου στείλεις και να μην κάνεις δικό σου προφίλ;»
Έτσι ξεκίνησε ο Κωνσταντίνος Καντακουζηνός: ως φιλοξενούμενος. Βέβαια
κατέληξε αρμένικη η βίζιτα, γιατί από ένα σημείο και έπειτα έγραφα μόνο
εγώ (όπως έχει πει η δεσποινίς Mattina,
είμαι τυπικός Κριός: πέφτω με τα μούτρα σε κάθε καινούργια απασχόληση).
Τον Ιούνιο της είπα ότι, αφού πλέον ουσιαστικά εκείνη ήταν ανενεργή και
εγώ έγραφα μανιωδώς, θα ήταν καλύτερο να έχω δικό μου blog, στο οποίο
θα μπορούσα να έχω την πλήρη διαχείριση. Πρακτικοί οι λόγοι δηλαδή των
νέων ανακτόρων: είναι ιδιόκτητα, πιο χλιδάτα και μπορώ να δέχομαι τους
πατρικίους μου με μεγαλύτερη άνεση. Όσο για το ποιος είμαι (και όχι
«ποια»: αλλιώς θα ήμουν Γκαρσόνα!), δεν έχω να πω πολλά (έχω άλλωστε
μιλήσει πρόσφατα για μένα):
ας πω μόνον ότι η θέση μου δεν μου επιτρέπει για την ώρα να δώσω
στοιχεία και νομίζω ότι ούτε στο μέλλον θα το κάνω (είμαι σταθερός στις
αρχές μου εγώ – το πρόβλημα είναι ότι αυτές δεν είναι σταθερές σ’
εμένα). Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο Κωνσταντίνος είναι μια κρυμμένη
περσόνα μου: λίγοι θα πίστευαν ότι ένας μάλλον σοβαρός άνθρωπος σαν
εμένα θα μπορούσε να γράφει ως Κωνσταντίνος.
«Πόσοι
είμαι; Ποιος είμαι εγώ; Τι είναι αυτό το μεσοδιάστημα που υπάρχει
ανάμεσα σ’ εμένα και σ’ εμένα;» (Μπερνάρντο Σοάρες (Φερνάντο Πεσσόα), Το βιβλίο της ανησυχίας, κεφ. 213, τ. Α’, σελ. 289, μτφρ. Μ. Παπαδήμα, εκδ. Εξάντας 2004)
2) Coula: Ποια
η σχέση σου με το Βυζάντιο, πέραν της εμμονής σου να καταλάβεις κάποτε
τα αυτοκρατορικά σύμβολα; Και γιατί επιλέγεις ένα σχετικά στρυφνό, για
τον σύγχρονο αναγνώστη, ύφος γραφής; Πόσα λινκ μπορεί να χωρέσει μια ανάρτηση;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Παρά τα φαινόμενα, με το Βυζάντιο δεν έχω ιδιαίτερη σχέση. Απλώς έχω
γνώση της ιστορίας του και των θεσμών του. Η γλώσσα είναι συστατικό
στοιχείο του Κωνσταντίνου, κι ας χάνω πελάτες λόγω της δυσκολίας της.
Σάτιρα δεν σημαίνει απαραίτητα ευκολία. Μου αρέσει άλλωστε ο αναγνώστης
να καταβάλει κάποια προσπάθεια – αν αναζητά μόνον την εύκολη σάτιρα, ας
δει τηλεόραση. Η μπασταρδεμένη καθαρεύουσά μου, εμπνευσμένη από το
προφανές (την τηλεοπτική σειρά εννοώ), με οδήγησε στη δημιουργία του
σουρεαλιστικού κόσμου του blog μου και στους αναχρονισμούς του: ο
Κωνσταντίνος έγινε ανιψιός του αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ’, έχει διάφορα
βυζαντινά αξιώματα, αλλά επιθυμία του είναι να καταλάβει και αυτός
κάποτε την εξουσία, ταξιδεύει με αυτοκράτορες στο εξωτερικό, βλέπει
τηλεόραση, η θεία του Julia Dent-Cantacuzène-Spiransky-Grant (υπαρκτό πρόσωπο, εγγονή του Aμερικανού στρατηγού και Προέδρου των ΗΠΑ Ulysses Grant)
του στέλνει περιοδικά από την Αμερική κτλ. Επιπλέον, σύμφωνα με την
αρχή του Κωνσταντίνου: «Όλα είναι γελοία, αρκεί να τα βλέπεις σωστά», η
γλώσσα είναι και αυτή στοιχείο του χιούμορ: ένας αρχαιοπρεπής,
μορφωμένος και συντηρητικός, ασχολείται με τα σούργελα, κράζει τους
πολιτικούς, την Εκκλησία ή τους δημοσιογράφους και εκφράζει απόψεις που
θα ταίριαζαν σε σαφώς πιο προοδευτικό άνθρωπο. Τα (ομολογουμένως πολλά)
λινκ είναι αποτέλεσμα της διαστροφής μου για πληρότητα. Και ο σκοπός
τους, όπως και ο σκοπός του blog, δεν θέλω να είναι μόνο χιουμοριστικός
αλλά και παιδευτικός. Γι’ αυτό θα δει κανείς ένα λινκ να παραπέμπει σε
βίντεο του σόου της Τζούλιας Αλεξανδράτου και ένα άλλο σε έργο για τα
εγκλήματα καθοσιώσεως στο Βυζάντιο. Επιπλέον, το λινκ περιέχει την
ελεύθερη επιλογή: ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα είτε να το πατήσει
(και να ανακαλύψει ένα περιεχόμενο που μπορεί να δίνει άλλη διάσταση στη
φράση ή να πρόκειται απλώς για τεκμηρίωση) είτε να μείνει αποκλειστικά
στο κείμενο, σαν να διαβάζει μια εφημερίδα.
3) Coula: Σε
τρέφει η επικαιρότητα και τα σελεμπρρρρριτις και τα τρέφεις κι εσύ.
Πόση ώρα μπορείς να αφιερώσεις μέσα στη μέρα σου για να ετοιμάσεις μια
ανάρτηση- υπερπαραγωγή με τα βιντεάκια και τις πληροφορίες; Βλέπεις ένα
βίντεο και εμπνέεσαι να γράψεις ή έχεις έτοιμο το θέμα και ψάχνεις
βίντεο;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Οι σελέμπριτις είναι ο εύκολος στόχος και μου δίνουν τροφή για κράξιμο,
αλλά το ίδιο έχω κάνει και με άλλες, πιο δύσκολες περιπτώσεις, όπως
π.χ. με την προκήρυξη
της Σέχτας Επαναστατών, ένα κείμενο που αναλύθηκε σε εφημερίδες και
τηλεοράσεις από ανθρώπους εμβριθείς (ή περίπου). Όσο για τον χρόνο και
τη δημιουργία μιας ανάρτησης, ενημερώνομαι από το ίντερνετ και παράλληλα
κρατώ ό,τι μπορεί να μου χρησιμεύσει άμεσα ή μελλοντικά. Υπάρχουν
συνεπώς δύο ειδών αναρτήσεις: οι πρόχειρες (με αφορμή κάτι παράδοξο
φτιάχνω γρήγορα μια ανάρτηση) και οι σύνθετες (κυρίως τα βυζαντινά μου
κείμενα). Στη δεύτερη περίπτωση ξεκινώ ένα κείμενο, το επεξεργάζομαι και
ύστερα από 2-3 μέρες το αναρτώ. Ας πούμε ότι αφιερώνω μία ώρα κάθε μέρα
στο blog μου και άλλη μισή στην παρακολούθηση άλλων blog. Η
υπερπαραγωγή που αναφέρεις έχει να κάνει με την μνήμη ιστορικών
γεγονότων και (συνήθως άχρηστων) πληροφοριών της επικαιρότητας, αλλά η
μνήμη αυτή στο blog μου, όπως και στη λογοτεχνία, νοθεύεται με τη
φαντασία και τους συνειρμούς, για να γίνει ωφέλιμη. Και η ανάρτηση
καταλήγει να γίνεται με σχεδόν θεατρικούς ή αφηγηματικούς όρους:
δημιουργώ έναν κόσμο πρόδηλα σουρεαλιστικό, καθώς παρελαύνουν από την
οθόνη ιστορικά πρόσωπα ως παρουσιαστές πρωινάδικων ή ως μέλη κριτικής
επιτροπής, εξώφυλλα εφημερίδων και τηλεπερσόνες, περισσότερο ή λιγότερο
(ή και καθόλου) σημαντικές ειδήσεις κ.α., μέχρι να κλείσω με τη φράση:
«Ειμί Κωνσταντίνος και άρτι ωλοκλήρωσα» (είναι προφανής η γελοιότητα: η
Πετρούλα μιλάει καθαρεύουσα). Αλλά το blog μου, όπως και κάθε blog,
είναι κάτι περισσότερο από αφήγημα: γιατί η συμμετοχή του αναγνώστη
μπορεί να αγγίξει τα όρια της συνδιαμόρφωσης με τα σχόλια (που μπορούν
να προεκτείνουν μια ανάρτηση, να την επεξηγήσουν ή να την στρέψουν
αλλού) και με τον τρόπο χρήσης του υπερκειμένου, του λινκ.
4) Coula: Αν
ερχόταν ο πρώτος του Αγίου Όρους και σου πρότεινε να του δώσεις ένα
παχυλό ποσό για να κερδίσεις μαζί με τη Βασιλεία των Ουρανών τον
αυτοκρατορικό θρόνο, θα το έκανες; Πιστεύεις πως έχει διαβρωθεί παντελώς
η χριστιανική ιδέα ή υπάρχουν ακόμη ελπίδες;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Ο μπάρμπας μου, ο Ιωάννης ΣΤ’, έχει ιδιαίτερη σχέση με το Βατοπέδι και
το Άγιο Όρος: ως αυτοκράτορας έκανε μεγάλες δωρεές και μετά την
παραίτησή του από τον θρόνο μόνασε εκεί. Επομένως τα παχυλά ποσά τα έχει
δώσει ήδη η οικογένειά μου και έχω ελευθέρας για τις χρυσές σουίτες του
Βατοπεδίου. Για τη Βασιλεία των Ουρανών δεν ξέρω, αλλά για τον θρόνο
(και όχι μόνον τον αυτοκρατορικό) όλα είναι θέμα διαδρομής χρημάτων. Η
χριστιανική ιδέα ίσως υπάρχει κάπου - δεν ξέρω πού, είμαι αρκετά
ρασιοναλιστής και ελάχιστα πιστός για να απαντήσω. Με την πρωτοκαθεδρία
της θρησκείας όμως είχαμε ένα σύστημα αξιών τους τελευταίους είκοσι
αιώνες (ανεξάρτητα από το ότι εξυπηρετούσε μια εξουσία, ήταν τουλάχιστον
ένα σύστημα αξιών). Τον 20ο αιώνα η αναφορά στον Θεό άρχισε
να παραχωρεί τη θέση σε μια άλλη, επίσης άνωθεν προερχόμενη αναφορά: την
οικονομία της αγοράς. Δεν είναι τυχαίο ότι οι συντηρητικοί της Αμερικής
είναι θρήσκοι και νεοφιλελεύθεροι. Υπάρχει όμως και μια τρίτη αξία,
κάτωθεν προερχόμενη: ο ανθρωπισμός, ο άνθρωπος στο επίκεντρο του κόσμου.
Αυτή υποτίθεται ότι ήταν η κατάκτηση του Διαφωτισμού. Και το ότι
αντικαθίσταται και ο Θεός και ο Άνθρωπος από το Χρήμα δεν είναι καθόλου
καλή εξέλιξη.
5) Coula: Ένας
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός θα έκανε οικογένεια; Κι αν ναι πριν ή μετά
την κατάληψη του θρόνου; Ποια είναι η θεωρία σου για το γάμο και για
τους απογόνους;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Αν και δεν θα ήθελα το πρότυπό μου να το ακολουθήσουν άλλοι, έχω κάνει
μια επιλογή: η ζωή μου είναι ταγμένη σε μια δραστηριότητα (πες το, αν
θες, «θρόνος») και οτιδήποτε άλλο έρχεται πια δεύτερο. Εξάλλου, είμαι
αρκετά εγωκεντρικός και άστατος, για να με αντέξει άνθρωπος για πολύ…
Και μην ξεχνάς ότι οι αυτοκρατορικές οικογένειες σφάζονταν για έναν
θρόνο!
6) Coula: Γιατί
η σύνοδος της Φερράρας ολοκληρώθηκε στη Φλωρεντία; Δεδομένου πως
συμμετείχες και έζησες από κοντά τους διπλωματικούς ελιγμούς, πώς
βλέπεις (ακόμη και σήμερα) τους εκπροσώπους της χώρας μας στο εξωτερικό;
Όχι για θεολογικά ζητήματα βεβαίως-βεβαίως αλλά για πολιτικά. Ρε μήπως
μας δουλεύουν ψιλό γαζί;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Η σύνοδος λέγεται πως μεταφέρθηκε εξαιτίας μιας επιδημίας και επειδή οι
αρχές της Φλωρεντίας δέχτηκαν να την χρηματοδοτήσουν. Εγώ όμως που ήμουν παρών
λέω πως στη Φερράρα δεν είχε καλές μπουτίκ για ψώνια. Όταν ρωτάς για
εκπροσώπηση της χώρας στο εξωτερικό, τι εννοείς; Αν εννοείς τα ταξίδια
των πρωθυπουργών και των υπουργών μας, συμβαίνει κάτι παράδοξο τα
τελευταία χρόνια: επιστρέφουν θριαμβευτές και η κατάσταση χειροτερεύει!
Αν εννοείς τους μόνιμους αντιπροσώπους του Ελληνικού Κράτους, τους
διπλωμάτες, θα σου δώσω ένα παράδειγμα: ακούγεται πως με τις τελευταίες
περικοπές υπάρχουν διπλωμάτες που ψάχνουν να κάνουν ιδιαίτερα σε ξένες
γλώσσες, για να συμπληρώσουν τον μισθό τους. Αν ισχύει αυτό, μπορούμε να
περιμένουμε από αυτούς τους ανθρώπους να νοιαστούν για το αν π.χ. τα
χωρικά μας ύδατα πρέπει να είναι μερικά μίλια παραπέρα; (Το ίδιο βέβαια
ισχύει για την παραγωγικότητα κάθε κακοπληρωμένου υπαλλήλου, εκτός από
εκεί όπου πέφτει βούρδουλας – βλέπε ιδιωτικός τομέας συνήθως).
7) Coula:
Θα δήλωνες ποτέ πτώχευση κλείνοντας τα ανάκτορά σου και μετατρέποντας
τα σε μουσείο ή έχει καθαρίσει για σένα ο θείος για να περνάς καλά
κάμποσα χρόνια ακόμη; Θα έκλεινες ποτέ το blog; Κι αν ναι γιατί;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Το μέλλον είναι αβέβαιο και δεν μπορώ να δώσω απάντηση. Όσο για το
blog, όπως έχεις διαπιστώσει, είμαι αρκετά παραγωγικός, επομένως δεν
νομίζω να στερέψω (η επικαιρότητα άλλωστε δεν με αφήνει). Μερικές μόνο
φορές μπορεί να απέχω, αλλά αυτό οφείλεται στις άλλες ασχολίες μου. Το
blog ξεκίνησε με διάθεση καθημερινής σάτιρας και στο μεταξύ έγινε ένα
σύστημα, απέκτησε άλλη διάσταση και άλλους σκοπούς, όπως έχω ήδη
εξηγήσει. Επομένως θα το σταματούσα, αν θεωρούσα ότι έκλεισε ο κύκλος
του: όπως κάθε ανθρώπινο δημιούργημα, δεν μπορεί να συνεχίζεται εις το
διηνεκές.
8) Coula: Τι είδους blog διαβάζεις; Ενημερώνεσαι από το internet; Θεωρείς πως θα μπορούσε το internet να αντικαταστήσει σιγά-σιγά την τηλεόραση και την (ανύπαρκτη) ενημέρωσή της;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Τι blog διαβάζω φαίνεται από το προφίλ μου και από τους «πατρικίους»
στους οποίους παραπέμπω. Κανόνας δεν υπάρχει: έχει πάντα να κάνει με το
περιεχόμενο και τον τρόπο γραφής του καθενός. Προτιμώ πάντως είτε
χιουμοριστικά είτε γνώμης. Δεν αντέχω τα δήθεν αδέσμευτα και λαϊκίστικα
δημοσιογραφικά, όπως ήταν το «τρωκτικό» (έχω γράψει
σχετικά στο παρελθόν). Η ενημέρωσή μου γίνεται κυρίως από εφημερίδες
και το ίντερνετ (παρόλο που γράφω συχνά για την τηλεόραση, δεν την
ανοίγω συχνά). Σίγουρα το ίντερνετ παρέχει τη δυνατότητα για
πλουραλισμό: περισσότερες γνώμες και προβολή γεγονότων που απουσιάζουν
από την τηλεόραση και τα άλλα μέσα. Αλλά νομίζω ότι η κάλυψη πολλών
θεμάτων απαιτεί υποδομή που δεν μπορεί να αντικατασταθεί: εκεί
χρειάζονται ανταποκριτές ή δίκτυα δημοσιογράφων από πρακτορεία ειδήσεων,
εφημερίδες ή κανάλια. Το πρόβλημα με την τηλεόραση είναι ότι στην εποχή
της ιδιωτικής το λαϊφστάιλ έχει καταλήξει να είναι φαινόμενο εξαιρετικά
επικίνδυνο. Και τούτο γιατί, πέρα από το ότι η ενασχόληση με τον
ιλουστρασιόν κόσμο ικανοποιεί την έμφυτη ανάγκη μας για χαβαλέ, υπάρχει
μέσα σ’ όλα αυτά και κάτι πολύ σοβαρό: ο καταιγισμός ευτέλειας και
ανοησίας που διαβρώνει συνειδήσεις. Επιλογές υπάρχουν βέβαια ακόμα, αλλά
πόσοι βλέπουν την «Εποχή των Εικόνων» ή το «Παρασκήνιο» στην ΕΤ1 και
πόσοι το Master Chef;
9) Coula: Τελικά
πόση τρέλα κουβαλάς πάνω σου και πόσο την πουλάς; Κοντεύεις να μας
πείσεις πως πράγματι, ήρθες από το παρελθόν για να μείνεις. Κι εκείνος ο
Ιωάννης ΣΤ’ μας στοίχειωσε. Ο θειος σου πώς σου επέτρεψε να κάνεις αυτό
το ταξίδι στο μέλλον; Δεν μπόρεσε να σε συγκρατήσει να μείνεις στα
βυζαντινά χρόνια και χώματα;
Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Η τρέλα μου είναι ακριβή, διότι η παραγωγή είναι περιορισμένη και οι
καταναλωτές της λίγοι. Όπως βλέπεις, έχει σύστημα και είναι ελεγχόμενη,
δηλαδή δεν είμαι αποκλειστικά γελωτοποιός (καλύτερα: στην πραγματικότητα
δεν είμαι καθόλου γελωτοποιός, όπως προσπαθώ να δείξω μ’ αυτή τη
συνέντευξη). Ο πλακατζής δαίμονάς μου όμως, που ακούει στο όνομα Ιωάννης
ΣΤ’, ενώ ξέρει πόσο σοβαρός είμαι, με έντυσε τρελό και με έστειλε στο
σήμερα: με διέταξε να προσπαθήσω να ισοπεδώσω τα πάντα, από τον
αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ Παλαιολόγο ώς τον Άδωνι Γεωργιάδη και από τον
Γεώργιο Γεμιστό-Πλήθωνα ώς τον Πάνο Μουζουράκη. Ο Ιωάννης ΣΤ’ πάντοτε
παρομοίαζε το χιούμορ με ένα φάρμακο (γι’ αυτό και έχω οδηγίες χρήσεως
στο blog): ανάλογα με τη χρήση, είναι ικανό για θεραπεία αλλά και για
ανεπανόρθωτη βλάβη. «Υπάρχει έξυπνο χιούμορ και ανόητο χιούμορ,
πετυχημένο και αποτυχημένο, καλοπροαίρετο και κακοπροαίρετο» μου είπε ο
Ιωάννης ΣΤ’, όταν μου εξηγούσε την αποστολή μου. «Ένα πράγμα δεν
υπάρχει: το αθώο χιούμορ. Διότι το χιούμορ είναι σκέψη, κρίση, αμφιβολία
και ανατροπή, που μπορεί όμως να φτάσει ώς την παραμόρφωση και την
χειραγώγηση».
Να τον φοβάστε λοιπόν έναν άνθρωπο με χιούμορ: αφού μπορεί να γελάσει με τα πάντα, μπορεί και να υπονομεύσει τα πάντα.
10) Κωνσταντίνος Καντακουζηνός:
Επειδή αντιμετώπισα στενό μαρκάρισμα και καταιγισμό ερωτήσεων, ήρθε η
σειρά σου: ποιο είναι το πρώτο πράγμα που προσέχεις σε έναν άντρα και
ποιο σε ένα blog; Τι μετράει για σένα τελικά περισσότερο σε έναν άντρα
και τι σε ένα blog;
Υποψήφια
τραγούδια για τη συνοδεία αυτής της ανάρτησης ήταν πολλά, αλλά η
κριτική επιτροπή επέλεξε να κλείσει τούτη η συνέντευξη με μια άλλη: το
ποίημα «Συνέντευξις» της Κικής Δημουλά σε μουσική Μαρίας Βουμβάκη (από
έναν μάλλον άγνωστο αλλά εκπληκτικό δίσκο με μελοποιήσεις ποιημάτων).
Coula:
Σε έναν άντρα πρωταρχικά μετράει η δυναμική του, το χιούμορ του και ο
αέρας που αποπνέει η προσωπικότητά του. Και στα blog τα ίδια ακριβώς
μετράνε για να με κερδίσουν! Σε ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σου εδώ,
μας έφερες έναν άλλο πορφυρογέννητο αέρα. Να είσαι πάντα καλά και να
μας χαρίζεις αστείρευτα τη τρέλα σου!